Γιατί πάντα μιλάμε και αναπολούμε κάτι το παρελθοντικό;
Έχεις προσέξει ότι οι περισσότερες κουβέντες που γίνονται αφορούν κάτι που “κάναμε”, ή κάποια συνήθεια, ή κάποια εποχή, ίσως και μια συγκεκριμένη ηλικία που ο νους έχει διατηρήσει την πληροφορία ότι “Τότε ήταν το ιδανικό για μένα”;
Αναρωτήθηκες συνειδητά αν αυτή η τάση του νου που σε ταξιδεύει, και κάνει διαρκώς αναφορές για κάτι περασμένο, είναι η πραγματική σου φωνη; Αν είναι η φωνή μιας συνειδητής κατάστασης ή αν είναι η φωνή μιας συνήθειας;
Ο νους λατρεύει τα γνώριμα πράγματα. Λατρεύει να έχει ρουτίνα και συνήθειες, γιατί αυτά τον κρατούν “ταχτοποιημένο”. Όταν έχει ένα σημείο αναφοράς όπου για κάποιον λόγο τον έχει ταυτίσει με μια ιδανική περίοδο, για να αποφύγει τις προκλήσεις του παρόντος ανατρέχει εκεί.
Όμως αυτή η λειτουργία μας βάζει σε μια διαρκή σύγκριση του τότε με το τώρα.
Μας κρατάει σε μια σχεδόν εμμονική τάση αναζήτησης για κάτι το ιδεατό, που κάποτε το είχαμε αλλά τώρα δεν το έχουμε. Ο νους λατρεύει να λύνει προβλήματα, αλλά λατρεύει να δημιουργεί και εκεί που δεν υπάρχουν.
“Τότε που φορούσα εκείνο το τζιν”. “Τότε που είχα εκείνα τα κιλά”. “Τότε που πήγα διακοπές”. “Τότε που ήμουν σε εκείνη τη σχέση και υπήρχε έρωτας και τελικά χωρίσαμε”.
Ας πιάσουμε το παράδειγμα της σχέσης. Αν ανατρέξεις πραγματικά πίσω, οι λόγοι που αυτή η σχέση δεν προχώρησε κρύβει ότι υπήρχε πραγματικός λόγος για να διακοπεί. Ανεξαρτήτως έρωτα. Άρα μήπως χρειάζεται απλώς να κρατηθεί το μάθημα χωρίς ρομαντοποίηση και ιδανικοποίηση μιας κατάστασης που τελικά δεν ήταν και τόσο ιδανική; Ή μάλλον ας το θέσουμε αλλιώς. Ότι τότε για κάποιο διάστημα ήταν ιδανικό, ΤΩΡΑ όμως, φέρνοντας το ίδιο βίωμα, εξακολουθεί να είναι ΤΟ ΙΔΑΝΙΚΟ για σένα αυτή τη στιγμή της ζωής σου;
“Τότε που είχα το ιδανικό μου βάρος” , “τότε που χωρούσα σε εκείνο το τζιν”
Αναρωτήσου, πώς ήταν η ψυχική διάθεση; Πώς ήταν η ατομική εξέλιξη; Πώς ήταν οι ανθρώπινες σχέσεις; Αν ήταν όντως το ιδανικό σου βάρος τι έγινε και οδηγήθηκε το σώμα να αλλάξει; (συμπερλιμβανομένων όλων των επιπέδων υγείας).
Η προέκταση στον συλλογικό νου.
Σε κοινωνικό επίπεδο παντα συγκρίνονται τα χρόνια που πέρασαν. Συνήθως αναφερόμαστε στο κάθε πέρσι και καλύτερα με μια πιο ρομαντοποιημένη οπτική γωνία καταστάσεων και γεγονότων που απλώς τα έχει απαλύνει το πέρασμα του χρόνου.
Πάντα “οι καταστάσεις είναι δύσκολες”, “υπάρχει οικονομική αστάθεια”, “δεν είναι καιρός για τέτοια”. Αναφέρομαι στον συλλογικό φοβο. Όμως αυτό δεν ισχύει μόνο τώρα για τότε. Ίσχυε και ΤΟΤΕ για πιο πριν από αυτό!
Ακόμα και σε κείμενο αρχαίων χρόνων ξεκινάει έτσι:
“Έχω ακούσει ότι ο αρχαίος άνθρωπος ζούσε μέχρι και 100 χρόνια! Σήμερα, μετά το 50ο έτος ο άνθρωπος είναι ήδη εξαντλημένος! Αυτή η διαφορά οφείλεται σε περιστασιακές αιτίες ή μήπως στη λανθασμένη τακτική του ίδιου του ανθρώπου; ….
Στο μακρινό παρελθόν αυτοί που γνώριζαν το Τάο, εβίωναν το Yin Yang, ζούσαν σε αρμονία με το παγκόσμιο πεπρωμένο, ήσαν συντηρητικοί στη διατροφή και τις μετακινήσεις τους, εργαζόντουσαν πάντα χωρίς υπερβολή και έτσι με αυτόν τον τρόπο διατηρούσαν ακμαίο το σώμα και το πνεύμα. Ζούσαν σύμφωνα με το πεπρωμένο τους και δεν πέθαιναν πριν συμπληρώσουν τουλάχιστο 100 χρόνια ζωής. Στη σημερινή πραγματικότητα δεν γίνεται πια το ίδιο ή κάτι ανάλογο· αντίθετα, συνηθίζουμε να χρησιμοποιούμε το κρασί αντί για νερό, να θεωρούμε την ανωμαλία για ομαλότητα, να έχουμε σεξουαλικές σχέσεις σε κατάσταση μέθης…… Τέλος ταξιδεύουμε χωρίς μέτρο”.
Αυτό είναι το ξεκίνημα κειμένου που έχει γραφτεί το 2500π.Χ. (Χοανγκ Τι, Νέι Κινγκ Σο Ουεν, ελληνική μετάφραση Φ.Π.Ρώσσης.)
Πόσο μπορεί να ταξίδευε ένας άνθρωπος το 2500 π.χ. που ήταν χωρίς μέτρο; Πόσο εργαζόταν που ήταν τελικά υπερβολικό σε σχέση με τους προγόνους του; Πόση ήταν η ρύπανση της ατμόσφαιρας και η μόλυνση; πόσο ιδανικά θεωρούσε τα “παλιά τα χρόνια που όλα ήταν καλύτερα”;
Δυσκολία αποδοχής των αλλαγών.
Αυτή η ρομαντοποίηση και ιδανικοποίηση του “τότε” σε σχέση με το “τώρα” δείχνει τη δυσκολία αποδοχής των αλλαγών στη ζωή. Δείχνει την ζώνη άνεσης, δείχνει την αντίσταση στο να αντιληφθούμε ότι κάθε μέρα έχουμε την ευκαιρία να ξαναγράψουμε την ιστορία μας.
Δείχνει τη γενικότερη δυσκολία αποδοχής ότι δεν είμαστε ίδιοι με χθες, πόσο μάλλον με τον παλιό εαυτό που συγκρινόμαστε (πριν 5-10-15 χρόνια που όλα ήταν καλύτερα).
Εντείνει την ψευδαίσθηση ότι μόνο όταν είμαστε νεότεροι είναι “καλά τα πράγματα”.
Πώς θέλουμε να γινόμαστε καλύτεροι στις μέρες που έρχονται, όταν θέλουμε να φέρουμε στο “μέλλον” μας αυτό που ήμασταν στο “παρελθόν” μας;
Όλο αυτό το παιχνιδάκι του μυαλού στηρίζεται στο ανθρώπινο κατασκεύασμα για την κατανόηση της ζωής και του χρόνου, γιατί στην ανθρώπινη αντίληψη ο χρόνος είναι γραμμικός. Στην κοσμική πραγματικότητα παρελθόν,παρόν και μέλλον είναι όλα “Τώρα”. Οι αποφάσεις και οι δράσεις που κάνουμε στο τώρα μας έχουν αντίκτυπο σε όλη τη γραμμή της ζωής μας. Στο παρελθόν για το πόσο αφήνει ένα γεγονός να μας επηρεάζει, και στο μέλλον για να δημιουργήσει την πραγματικότητα, τον εαυτό και την αντίληψη που ο καθένας επιθυμεί.
Στο παρελθόν μας βρίσκονται και όλα τα τραύματα.
Ένα μεγάλο ποσοστό των βιωμάτων που μας έχουν εξελίξει, έχουν μια τραυματική πλευρά.
Η υπερβολική αναφορά στο παρελθόν εντοπίζεται και στο όταν υπάρχει άλυτο τραύμα. Καμιά φορά δημιουργείται και ως δικαιολογία, για να αποφύγουμε την ανάλυψη της ευθύνης του εαυτού μας, αλλά να ρίξουμε το φταίξιμο σε κάποιον άλλον.
Στο παρελθόν βρίσκονται τα μαθήματα και οι συνειδητοποιήσεις που ερχόμαστε να ανακαλύψουμε στο εδώ και τώρα μας ώστε να απαγκιστρωθούμε και να απελευθερώσουμε τις καταστάσεις. Αν παρατηρήσουμε πραγματικά τα γεγονότα και τις περιόδους που αναμασάμε και τα παρουσιάζουμε ρόδινα σε πρώτη φάση, ερχόμαστε συχνά σε σημείο τραύματος.
Στο τραύμα συμπεριλαμβάνεται η αίσθηση προδοσίας, η αίσθηση εγκατάληψης, η αίσθηση της μη-ένταξης, η αίσθηση του δεν γίνομαι/είμαι αποδεκτός από τον κύκλο μου, κάποια στιγμή που αντιληφθήκαμε ότι ο δρόμος που διανύουμε είναι ένας φορεμένος δρόμος και όχι το εσωτεριό κάλεσμα, στο να πρέπει το άτομο να είναι το καλό παιδί (people pleaser)…για να αναφέρουμε μερικά.
Στο τι ήταν τραυματικό για τον καθένα έρχεται η ίδια η ύπαρξη να δώσει την απάντηση. Έρχεται με την στιγμή της ουσιαστικής δουλειάς με ειλικρίνεια, σεβασμό και αγάπη στη μοναδικότητα.
Και ναι, αν τελικά το παρελθόν μας μάς έχει οδηγήσει σε ένα μη λειτουργικό παρόν, χρειάζεται να επανεξετάσουμε τις επιλογές μας. Υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας ότι εμείς έχουμε τον έλεγχο της ζωής μας και βρίσκουμε τα βήματα που μας έχουν φέρει σε πιθανό προσωρινό αδιέξοδο.
Ποιες ήταν οι επιλογές και σε ποια χρονική στιγμή τις πήραμε; Τι κάνουμε τώρα για αυτό που έχει φτάσει να είναι δυσλειτουργικό σήμερα;
Ένα παράδειγμα. Ένας έφηβος αποφασίζει να διακόψει τις λυκειακές σπουδές, με αποτέλεσμα να κάνει ανειδίκευτη εργασία για πολλά χρόνια. Έρχεται μια στιγμή, ενήλικας πλέον, που αποφασίζει να επιστρέψει στα θρανία, να πάρει το απολυτήριό του και να προχωρήσει σε μετέπειτα ανώτερες σπουδές. Το άτομο επιλέγει να κάνει κάτι φαινομενικά κοινωνικά μη συμβατό. Ακολουθεί τη δική του εσωτερική διαδρομή που θα τον οδηγήσει σε μια συνειδητή επιλογή και απόφαση να κάνει τα πράγματα με τον δικό του τρόπο.
Οι αποφάσεις και οι δράσεις μας είναι σημαντικό να είναι απαλλαγμένες από τις έννοιες όπως “τι θα πει ο κόσμος”, “σε αυτήν την ηλικία δεν….”, “πωπω αυτό είναι πολύ δύσκολο”.
Όπως πολύ όμορφα μου υπενθύμισαν πρόσφατα, people can do hard things (οι άνθρωποι μπορούν να κάνουν δύσκολα πράγματα).