Το πένθος συγκαταλέγεται σε ένα από τα θέματα ταμπού ακόμα και στη σύγχρονη εποχή.
Περιβαλλόμαστε από μία τοξική θετικότητα που φλερτάρει με τα όρια του ψεύτικου, του φανταστικού και περιθωριοποιεί σχεδόν αυτόματα όποιον εκφράσει μια πιο έντονη συναισθηματική κατάσταση. Προωθείται λανθασμένα μια εντύπωση ότι όσοι ασχολούνται με τα πιο “πνευματικά”, όπως αποκαλούνται, έχουν μόνο θετική σκέψη και ότι κάθονται σε ένα φανταστικό συννεφάκι και δεν τους αγγίζει τίποτα από τα συναισθήματα της λύπης, της θλίψης, της ανησυχίας, του θυμού κλπ. Επικρατούν λανθασμένες αντιλήψεις και προκαταλήψεις σε σχέση με τα βαριά συναισθήματα, ακόμα και περιθωριοποίηση όταν κάποιος τα εκφράζει, το οποίο κάποιες φορές το έχουμε δει να προωθείται και στον “πνευματικό κόσμο”. Στην εποχή που καλούμαστε περισσότερο από κάθε άλλοτε να εκφραζόμαστε, να έρθουμε σε επαφή με το συναίσθημα και κατ’ επέκταση στην αποδοχή του εαυτού και του άλλου ανθρώπου για αυτό που είναι εκείνη τη στιγμή, αντιμετωπίζουμε κάποιον που εκφράζεται ως κάτι εξωπραγματικό. Φυσικά όσο βουτάμε περισσότερο και με ειλικρίνεια στον κόσμο των συναισθημάτων μας, γνωρίζουμε τα οφέλη και με τον καιρό μαθαίνουμε να τα μετουσιώνουμε. Κάποιοι έμφυτα μπορεί να μετουσιώσουν τον πόνο, τη θλίψη, τον θυμό σε κάτι όμορφο, όπως ένα τραγούδι.
Στην εποχή μας έχουμε δει κατ’ επανάληψη τα προβλήματα που δημιουργούνται από τη μη έκφραση των συναισθημάτων, από την μη μετουσίωση, και πως τις περισσότερες φορές σωματοποιείται αυτό που δεν εκφράζεται με λόγια και πράξεις. Για παράδειγμα. αν μια ζωή κουβαλάει κάποιος πάνω στους ώμους βάρη που δεν τον αφορούν, ή δεν απαγκιστρώνεται από το παρελθόν, πολύ πιθανό να εμφανιστεί αυχενικό.
Ένα από τα κομμάτια στο ταξίδι της αυτογνωσίας είναι να αναγνωρίσεις τα συναισθήματα, να τα βιώσεις, να τα εκφράσεις και να μάθεις μέσα από αυτά.
Μέσα από την εξελικτική διαδικασία του πένθους κατανοούμε καλύτερα και βαθύτερα τους κανόνες της φύσης. Επαναπροσδιορίζουμε τις αξίες μας, ακόμα και την πορεία της ζωής μας, θυμόμαστε ότι δεν είμαστε για πάντα στην φυσική μας μορφή όπως μας αντιλαμβανόμαστε τώρα, με αυτήν την εικόνα και αυτό το σώμα. Θέτουμε ξανά τις ισορροπίες για το τι πραγματικά έχει νόημα και για τι θέλουμε να αγωνιστούμε ή όχι στη ζωή μας, σε πολύ βαθύτερο επίπεδο. Και καταλαβαίνουμε ότι ο θάνατος είναι το ίδιο με τη ζωή. Και ο θάνατος είναι μέσα στη ζωή. Κάποιοι το αντιλαμβάνονται σαν να είναι ένα ταξίδι, και περνάς τα διάφορα επίπεδα μέχρι να εξελιχθείς, κάποιοι το αντιλαμβάνονται ότι πας εκεί που βρισκόσουν πριν γεννηθείς. Όπως κι αν το αντιληφθεί ο καθένας, είμαστε μορφές ενέργειας, και στον δικό μας κόσμο αυτό που ισχύει είναι ότι η ενέργεια δεν χάνεται ούτε δημιουργείται από το πουθενά. Απλώς αλλάζει μορφή.
Κάποιες φιλοσοφίες αναφέρουν ότι στο κύτταρο υπάρχει η μνήμη του αθάνατου, ξέρουμε πώς είναι να ζούμε για πάντα.
Για αυτό και μας πονάει τόσο πολύ η απώλεια, και για αυτό είναι κάτι που η ανθρωπότητα το φαντασιώνεται τόσους αιώνες. Την ατελείωτη ζωή και την ατελείωτη νιότη. Στα τωρινά δεδομένα τουλάχιστον αυτό που μπορούμε να φροντίζουμε είναι η τροφή και η άσκηση που αυτά είναι τα πρώτα που καθορίζουν το πιο σημαντικό, κατά τη γνώμη μου, που είναι η ποιότητα ζωής. Δεν αναφέρομαι σε ατυχήματα και σε προβλήματα υγείας, αλλά στη γενικότερη αντίληψη μιας ανθρώπινης ζωής που έχει την βασική φυσική πορεία από τη γέννηση μέχρι το γήρας. Ό,τι περνάει από το χέρι μας να προλαμβάνουμε αρρώστιες και να διατηρούμε την υγεία να το εφαρμόζουμε συνειδητά και με επίγνωση.
Ο θάνατος, μας επανατοποθετεί σε σχέση με την απληστία, με την αχαριστία, και φυσικά με τα αντίθετα αυτών, την ευγνωμοσύνη και τη μοιρασιά.
Mάς υπενθυμίζει κάθε δευτερόλεπτο ότι έχουμε μόνο το εδώ και τώρα. Ξεπερνάει την αίσθηση του “για πάντα” και γίνεται το πιο σημαντικό, “για τώρα”. Μόνο το σήμερα έχουμε, και η μεγαλύτερη πρόκληση σε αυτήν την κοινωνία με αυτές τις συνθήκες και όλες αυτές τις δυσκολίες είναι να μάθουμε να αγαπάμε. Πρώτα τον εαυτό μας.
Στην παρατήρηση και στον φυσικό κύκλο, κάθε μέρα πεθαίνουν δισεκατομμύρια οργανισμοί και μικροοργανισμοί.
Από ένα κύτταρο, ένα φύλλο, ένα έντομο, ένα ζωάκι, έναν άνθρωπο. Ο θρήνος και ο πόνος της απώλειας δεν είναι μόνο ανθρώπινο προτέρημα. Κάποια ζώα το δείχνουν με τρόπο που είναι κοινός με τον δικό μας, όπως είναι οι μαϊμούδες, τα δελφίνια, οι σκύλοι, ακόμα και οι γάτες. Και αναφέρομαι σε αυτά γιατί αυτά τα πλάσματα τα νιώθουμε πιο κοντά μας και πως έχουμε μια μεγαλύτερη συσχέτιση μαζί τους. Στην ζυγαριά των ψυχών τι είναι πιο βαρύ; Στην απεραντοσύνη του δικού μας σύμπαντος για παράδειγμα, τι σημασία έχει μία ζωή που φεύγει; Πόσο ταράσσονται οι ισορροπίες; Ποιος ορίζει την σημαντικότητα;
Πολλοί άνθρωποι όταν έρχονται αντιμέτωποι με την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου φτάνουν στο σημείο που δεν επιτρέπουν στον εαυτό τους να προχωρήσει παρακάτω, να αισθανθούν διαφορετικά συναισθήματα.
Νιώθουν την υποχρέωση ότι τα μόνα συναισθήματα που επιτρέπονται είναι η θλίψη, η στεναχώρια, ο θυμός. Χρειάζεται ο καθένας τον χρόνο του να πάει παρακάτω αλλά όσο παραμένουμε εμείς κολλημένοι στα πιο βαριά συναισθήματα, δυσκολεύουμε την ψυχή να ακολουθήσει τον δρόμο και το ταξίδι της. Έχουμε μεγάλη ελκτική δύναμη και τους κρατάμε εγκλωβισμένους άσκοπα. Ένα αγαπημένο πρόσωπο πάντα θα θέλει οι κοντινοί του και οι άνθρωποι που αγαπούσε όσο ήταν εν ζωή να πάνε παρακάτω, να ζήσουν την ζωή τους, να νιώθουν χαρά και αγάπη. Αναπόφευκτα θα περάσουμε μέσα από τις δυσκολίες, μέσα από το σκοτάδι για να βρούμε το φως, διότι με αυτόν τον τρόπο εξελισσόμαστε και μαθαίνουμε. Τα πιο ανάλαφρα συναισθήματα στα πρώτα στάδια του πένθους φαντάζουν αδιανόητα, έως και σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Αλλά αν αποδεσμεύσουμε τον εαυτό μας από την υποχρέωση και συγχωρέσουμε πρώτα τον εαυτό μας, μπορούμε να επουλώσουμε την πληγή και να επικοινωνήσουμε βαθύτερα, εσωτερικά και να μάθουμε γρηγορότερα να ζούμε με αυτό.
Χρειάζεται προσοχή γιατί ο πόνος γίνεται τρομερά εθιστικός. Μετατρέπουμε την αγάπη μας για τον χαμένο άνθρωπο σε πόνο και η έκφραση αυτού του πόνου γίνεται λανθασμένα ταυτόσημη με την αγάπη μας για εκείνον. Αυτό μόνο την δική μας ζωή δυσκολεύει, τα υποθετικά σενάρια, οι υποθετικές συζητήσεις, οι ευχές να ξανασυναντούσες τον χαμένο άνθρωπο έστω για μια στιγμή… Με τον καιρό μαθαίνεις να ζεις με αυτά, δεν φεύγουν ποτέ ολοκληρωτικά. Είναι σημαντικό να μπορέσει κανείς να αναγνωρίσει πότε μπορεί μόνος του και πότε χρειάζεται βοήθεια από κάποιον ειδικό, σε ό,τι του ταιριάζει, ψυχοθεραπευτές, ψυχαναλυτές, ψυχολόγοι, και όλες οι ειδικότητες που υπάρχουν για να βοηθήσουν τον άνθρωπο να ξεπεράσει το σοκ και το συναισθηματικό στρες, να ξαναταχτοποιήσει τις σκέψεις του. Τις περισσότερες φορές, είναι απαραίτητο.
Πολλές φορές έχουμε διδαχθεί να κρύβουμε και να καταπιέζουμε τα συναισθήματά μας, αλλά αυτό είναι μόνο καταστρεπτικό.
Να δείχνουμε το δυνατό μας πρόσωπο, ενώ μέσα μας καταρρέουμε. Ή το να δείχνουμε “αντέχω” την στιγμή που θέλουμε κάποιος να μας στηρίξει. Το πιο πιθανό είναι να καταπιεστούν συναισθήματα και να βγουν αργότερα σε δύσκολες καταστάσεις, με εμφανή προβλήματα στο σώμα, αυτά πλέον είναι γνωστά ως ψυχοσωματικά. Αυτά οδηγούν το σώμα σε μια ατελείωτη κατάσταση στρες, που χαλάει τις ισορροπίες όλων των συστημάτων. Δεν αρκεί η καλή διαχείριση στρες, και το κρύψιμο κάτω από το χαλάκι.
Σε κάθε περίπτωση όλα τα συναισθήματα είναι ανθρώπινα, καλούμαστε να τα μάθουμε, να τα αναγνωρίσουμε, να τα βιώσουμε και να τα παρατηρήσουμε. Όλα σε ισορροπία. Στην Π.Κ.Ι. κάθε συναίσθημα αντιστοιχεί σε ένα όργανο, και η υπερβολή από οποιοδήποτε συναίσθημα δημιουργεί παθολογία στο ίδιο το όργανο. Για άλλη μια φορά, ισορροπία είναι η λέξη κλειδί.
Κανείς δεν επανέρχεται στην προηγούμενη κατάσταση και αντίληψη της ζωής του όπως ήταν πριν την απώλεια. Μέσα από αυτό αλλάζουμε πολύ, και αλλάζουμε για πάντα. Εμείς είμαστε οι υπεύθυνοι του τι θα κάνουμε με αυτήν την αλλαγή και πώς θα την αξιοποιήσουμε.
Τιμούμε τον άνθρωπό μας μιλώντας για αυτόν, μοιράζοντας πράγματα που μπορεί να μας έμαθε ή να μας είπε.